आउँमासी

Communicable Diseases (सरुवा रोगहरु) > आउँमासी

दिसामा रगत र आउँ मिसिएर फिज जस्तो दिसा भयो भने त्यसलाई आउँमासी भनिन्छ । यस्तो बेलामा पेट दुख्ने र दिसा गर्दा धेरै बल गर्न मन लाग्छ । । यो रोग महामारी जस्तै फैलन्छ । यो रोग वर्षा तथा वसन्त ऋतुमा बढी फैलिने गर्छ । घर वरिपरि फोहोर हुनु र खराब तथा फोहोरी आनीबानीले गर्दा यो रोग लाग्छ । व्यक्तिगत सरसफाईमा ध्यान नदिने र जथाभावी फोहोर गर्नु यस रोगका कारणहरू हुन । जथाभावी दिसा गरेमा त्यस्तो दिसा खाने पानीमा मिसिएर यो रोग फैलिने गर्छ ।

आउँका दुई किसिमको हुन्छ

  • आउँमासी ः एमिवाबाट हुने
  • रगतमासी ः बेक्टेरियाबाट हुने
आउँमासी
  • पेट दुख्नुका साथै पखाला लाग्ने
  • मासीको मात्रा धेरै र रगतको मात्रा कम हुने
  • रोगीको पेटको मांसपेशी दुख्ने तथा कमजोरी अनुभव हुने
  • हल्का ज्वरो आउने
  • वाकवाक लाग्ने, पेट दुख्ने र पेट कटक्क काट्ने
  • दिसा दिनको १० पटक भन्दा कम लाग्ने
रगतमासी
  • मासीको मात्रा कम र रगतको मात्रा धेरै हुने
  • ज्वरो धेरै आउँने
  • दिनमा १० पटकभन्दा बढी पातलो दिसा लाग्छ
  • पेट दुख्ने र कटक्क काटने
  • बिरामी सिकिस्त हुने
  • शरीरमा पानी तथा रगतको कमीले जिब्रो सुख्खा हुने
  • दिसा बस्दा दिसा नहुने र दुख्ने
  • गलाको हाड तथा आँखाभित्र गडेको देखिन्छ
  • शरीर काम्ने
  • जोर्नी दुख्ने
  • पातलो दिसा हुने
  • शरीरको तापक्रम कम हुने
  • असाध्यै तिर्खा लाग्ने
  • गाउँमा एक्कैपटक धेरैलाई वा एक परिवारका धेरैलाई झाडापखाला हुने
  • बिरामी चाँडै सिकिस्त हुने
  • वान्ता पनि हुन सक्छ

झाडापखालाका थप लक्षणहरूः

  • बारम्बार बान्ता हुने
  • दिशामा आउँमासी वा रगत देखा पर्ने
  • ज्वरो आउनु
  • पेट दुख्ने आदि

जलवियोजनका लक्षणहरूः

  • तिर्खा लाग्ने
  • छाला सुख्खा हुने
  • ओठ, मुख र जिब्रो सुख्खा हुने वा सुक्ने
  • आँखा गड्निे, सानो बच्चा भए तालु धस्रीने, रुँदा आँसु नआउने
  • पेटमा छाला तानी छोड्दा ३ मीनेट सम्म पनि आफ्नो ठाँउमा नर्फकने
  • सफा, नरम र झोल खानेकुरा खाने
  • आराम गर्ने ड्ड पेट दुखेमा तातो पानी बोतलमा राखेर सेक्ने
  • साबिककै खाना खाइरहने
  • पुनर्जलीय झोल प्रशस्त खाने
  • स्वास्थ्य संस्थामा दिसाको नमुना परीक्षण गर्ने र सोअनुसार औषधि खाने
  • दिसामा रगत देखिएमा उपचारको लागि सकेसम्म छिटो स्वास्थ्य संस्था गई औषधि खानुपर्छ
  • आउँ फैलाउने कार्यमा झिंगाको प्रमुख भूमिका हुने हुनाले झिगां नासिने उपायहरू अपनाउनुपर्छ । जस्तै फोहोर मैलालाई उचीत तरीकाले विर्सजन गर्ने ।
  • रोग फैलिएको समयमा वा अन्य समयमा पनि बासी, काँचो, सडेगलेका खाद्य पदार्थ खानु हुँदैन
  • पानी तथा दूधलाई राम्ररी उमालेर मात्र खानुपर्छ ड्ड बजारमा तयार गरिएका मिठाई, सर्वत, तथा बरफको प्रयोग गर्नुहुदैन ड्ड आवश्यकता भन्दा बढी तथा नपच्ने खानाहरू खानुहुँदैन
  • खाद्य पदार्थलाई झिँगा तथा धूलोबाट सुरक्षित राख्नुपर्छ
  • आउँ सुरु हुने बित्तिकै अथवा यसको शंका लाग्ने बित्तिकै नजिकको स्वास्थ्य केन्द्र अथवा स्वास्थ्य कार्यकर्तालाई जानकारी गराउनुपर्छ
  • रोग फैलिएको बेलामा साधारण झाडापखला लागेमा पनि स्वास्थ्यकर्मीसँग सम्पर्क गरिहाल्नुपर्छ
  • बजारमा सडेगलेका तथा बासी खाद्य पदार्थ बेच्न दिनु हुँदैन, यस्तो गर्नेलाई विभिन्न किसिमले हतोत्साहित गर्नुपर्छ
  • चर्पीमा मात्र दिसा गर्ने र बिरामीको दिसा खाल्डोमा पुर्ने वा व्यवस्थित तरीकाले विर्सजन गर्नु पर्छ
  • खानेपानीको मुहान सफा राख्नु पर्छ
  •  
 

सरुवा रोगहरु (Communicable Diseases)

  • क्षयरोग (Tuberculosis)
  • झाडाखाला (Diahhroea)
  • आउँमासी ()
  • म्यादे ज्वरो (Typhoid)
  • कमलपित्त (Jundice)
  • बाथ मुटु रोग
  • औलो (Malaria)
  • जापानिज इन्सफलाइटिस (Japanese Encephalitis)
  • डेंगु (Dengue)
  • कालाजार (Kala-azar)
  • हात्तिपाइले रोग (Lymphatic filariasis)
  • ब्रुसिलोसिस (Brucellosis)
  • स्क्रब टाईफस (Scrub Typhus)
  • रेबिज (Rabies)
  • कुष्ठरोग (leprosy)
  • लुतो ()
  • लेप्टोस्पाइरोसिस (Leptospirosis)
  • टक्सोप्लाजमोसिस (Toxoplasmosis)
  • बर्ड फ्लु (Bird Flu)
  • पाण्डमिक इन्फुलुन्जा “ए” (Pandemic Influenza)
 
व्यक्तिगत तथा वातावरणीय सरसफाइमा ध्यान दिनुपर्छ साबुन पानीले हात धुने बानी गर्नुपर्छ । झाडापखाला अन्य कारणले पनि हुन सक्छ जस्तै हैजा, जुका, विषाणु र बढी मात्रामा खानाले पनि हुन सक्छ त्यस्का लागि उपरोक्त अनुसारकै रोकथामका उपायहरु अपनाउनु पर्दछ ।

IEC Materials

ALL IEC Materials